Ngày 10-11, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) tỉnh Thanh Hóa đã có văn bản gửi Bí thư, Chủ tịch UBND TP Thanh Hóa đề nghị xử lý nghiêm vụ việc xâm hại di tích Quốc gia chùa Quan Thánh (phường An Hưng, TP Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa).
Chữ “thần” tạc trên vách đá trước khi bị xâm hại…
…và sau khi được tô sơn mới bằng sơn công nghiệp
Văn bản nêu rõ qua kiểm tra thực tế tại di tích chùa Quan Thánh, Thanh tra Sở VH-TT-DL Thanh Hóa ghi nhận toàn bộ hệ thống bia ma nhai (12 tấm bia): 3 bức dạng đại tự chữ Hán (nền phủ sơn công nghiệp màu vàng nhũ đồng, mạc, tô lại chữ bằng sơn màu đỏ) và hệ thống các pho tượng khắc trên vách đá phía ngoài và trong vòm hang, gồm: 3 tượng quan (phía ngoài hang), 5 tượng quan phía trong; 2 tượng linh vật (voi, ngựa)… có từ thế kỷ XVI – XVII của di tích đã bị tô vẽ, phun, phủ sơn công nghiệp.
Riêng tấm bia ma nhai niên đại Cảnh Hưng 47 (kích thước khoảng 70 cm x 8 cm đã bị khoan, chôn, đóng thanh sắt vuông vào giữa hai hàng chữ Hán, làm nứt, tách vỡ một phần mặt bia, mất một chữ Hán.
Các tấm văn bia trên vách đá trước đây đều có nền màu đá và tạc chữ như thế này
Nhưng sau khi được tô sơn nó đã thay đổi như thế này
Sở VH-TT-DL Thanh Hóa đánh giá việc tự ý tô vẽ, sơn vào hệ thống hiện vật có niên đại thế kỷ XVI-XVII, khoan chôn sắt vào hiện vật bia thuộc di tích chùa Quan Thánh khi chưa được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền đã làm sai lệch, hủy hoại, thay đổi yếu tố gốc của di tích, vi phạm nghiêm trọng Luật Di sản văn hóa.
Với những sai phạm trên, Sở VH-TT-DL Thanh Hóa đề nghị Bí thư TP Thanh Hóa Lê Anh Xuân, chỉ đạo UBND TP Thanh Hóa tổ chức kiểm điểm trách nhiệm và xử lý, kỷ luật nghiêm đối với các cá nhân, tập thể có liên quan đến việc làm sai lệch, hủy hoại, thay đổi yếu tố gốc cấu thành di tích kiến trúc nghệ thuật tại di tích chùa Quan Thánh.
Đề nghị Chủ tịch UBND TP Thanh Hóa chỉ đạo phòng, ban, đơn vị, địa phương liên quan khẩn trương kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý kỷ luật nghiêm khắc đối với tổ chức, cá nhân liên quan.
Theo đánh giá của Sở VH-TT-DL tỉnh Thanh Hóa, đây là vụ việc xâm hại nghiêm trọng, hủy hoại di tích gốc
Văn bản cũng đề nghị UBND TP Thanh Hóa khẩn trương phối hợp với các cơ quan chuyên môn của các Sở, ban, ngành để xây dựng phương án khắc phục hậu quả, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Trước đó, theo phản ánh, nhiều bài văn, thơ, hình khắc tượng người, các linh vật (voi, ngựa) tạc trên vách đá tại chùa Quan Thánh nằm trong Cụm di tích nghệ thuật và thắng cảnh núi An Hoạch (người địa phương quen gọi là núi Nhồi, phường An Hưng, TP Thanh Hóa) đã được Bộ VH-TT-DL công nhận là di tích quốc gia năm 1992, đã bị tô sơn mới, lòe loẹt đủ sắc màu, làm thay đổi yếu tố gốc vốn có của di tích.
Việc xâm hại di tích này còn rất nghiêm trọng khi một văn bia ghi chữ Hán đã bị khoan, đục lỗ làm hư hỏng chữ trong văn bia.
Vụ xâm hại di tích được đánh giá rất nghiêm trọng, thế nhưng lãnh đạo địa phương lại không hề hay biết nó diễn ra khi nào và ai là người đã tô sơn mới cho di tích
Ghi nhận thực tế cho thấy chùa Quan Thánh bị thay đổi nhiều so với nguyên trạng. Hầu hết bức tượng và phù điêu khắc trên vách núi đã bị tô sơn lòe loẹt. Các bài thơ văn chữ Hán cổ được tô màu đỏ trên nền đá màu đồng, không còn nét rêu phong như xưa.
Đáng nói, dù di tích bị xâm hại trong một thời gian dài, nhưng ông Nguyễn Đình Lợi, Phó chủ tịch UBND phường An Hưng, Trưởng ban Quản lý di tích của phường này, lại không hề hay biết mà cho rằng chùa Quan Thánh đã được sơn từ lâu và cũng chẳng biết ai tô sơn.